حمل و نقل؛ معضل اصلی معادن خراسان رضوی - لحظه عکاسی

به گزارش لحظه عکاسی، خبرنگاران/خراسان رضوی معادن در خراسان رضوی از اهمیت چشمگیری برخوردار بوده و این استان نقش بزرگی در توسعه فعالیت های معدنی در سطح کشور دارد. تا خرداد ماه امسال 900 پروانه بهره برداری معدن در خراسان رضوی صادر شده که از این آمار 472 معدن سالانه با استخراج بیش از 220 میلیون تن فعال هستند. بعلاوه معادن و صنایع معدنی در خراسان رضوی برای 163 هزار نفر اشتغالزایی می نماید. یکی از مواردی که تاثیرگذاری بسزایی در راندمان فراوری مواد معدنی و فراوری دارد، هزینه های مربوط به حمل مواد معدنی است.

در حال حاضر زیر ساخت های حمل ونقل فعلی جوابگوی احتیاجهای بخش معدن نبوده و تا به امروز اقدام چشمگیری برای رفع این مشکل صورت نگرفته است. این در حالی است که بخش معادن طی سال های گذشته تا کنون از رونق و پیشرفت چشمگیری برخوردار بوده است. به گفته مسئولین امر جایگزین کردن حمل ونقل ریلی به جای حمل ونقل جاده ای، انتخاب بسیار خوبی است که موجب بهبود چشمگیر عملکرد حمل ونقلی خواهد شد. در این رابطه گفت و گوی لحظه عکاسی را با تنی چند از فعالین حوزه معدنی می خوانید.

لزوم جایگزینی حمل ونقل ریلی با حمل ونقل جاده ای

غلامرضا نازپرور، رئیس خانه معدن خراسان رضوی، در گفت وگو با لحظه عکاسی در این خصوص با اشاره به اینکه حوزه حمل ونقل مواد معدنی به بازبینی احتیاج دارد، می گوید: حمل و نقل بر همه بخش های مالی خصوصا معادن تاثیرگذار است. درحال حاضر، بخش حمل و نقل مواد معدنی احتیاجمند یک بازبینی و نگرش تازه است. اولین اقدامی که باید در این زمینه انجام گردد تقویت ماشین های حمل و نقل مواد معدنی است. خوشبختانه طی دوماه اخیر در زمینه واردات ماشین آلات معدنی خبرهای خوبی به گوشمان رسیده و برای بهره برداران معرفی نامه ارسال نموده اند. امیدواریم بر اساس ضوابطی که دولت معین نموده است، ماشین آلات معدنی را بدون عوارض به کشور وارد نمایند. بعلاوه در مورد ناوگان های حمل ونقل نیز احتیاج به ایجاد چنین مصوبه ای است تا معدن کاران به راحتی بتوانند ناوگان های خود را تقویت نموده و شاهد کاهش مسائل موجود در عرصه حمل و نقل باشیم.

وی می افزاید: اساس همه محصولات صنعتی موجود در جامعه بر مبنای حوزه معدن است و به همین علت حمل ونقل مواد معدنی از اهمیت انکار ناشدنی برخوردار است. ایجاد عوارض واردات ماشین آلات معدنی و ناوگان های حمل ونقل تاثیر مستقیم و بسزایی در افزایش قیمت تمام محصولات و کالاهای صنعتی خواهد داشت. درحال حاضر بهانه رانندگان برای افزایش هزینه کرایه، مواردی همانند کمبود ماشین، کمبود لاستیک، افزایش قیمت روغن و قطعات یدکی است. البته رانندگان ماشین آلات معدنی نیز بابت افزایش هزینه کرایه هایشان تا حدودی حق دارند زیرا در این شرایط بحرانی هیچ حمایتی از آن ها صورت نمی گیرد.

ضرورت واردات ماشین آلات حمل ونقل مواد معدنی

رئیس خانه معدن خراسان رضوی با بیان تاثیر عدم دریافت عوارض هنگام واردات ماشین آلات حمل مواد معدنی اظهار می نماید: امیدوارم مسئولان به شرایط بحرانی حمل ونقل مواد معدنی پی برده و در این زمینه چاره اندیشی نمایند. یکی از بزرگترین اقدامات در این زمینه، عدم دریافت عوارض هنگام واردات ماشین آلات حمل ونقل است. در حال حاضر این حوزه احتیاج به تقویت شدن دارد و وارد کردن ماشین برای حمل ونقل موادمعدنی یک امر ضروری محسوب می گردد.

نازپروز ادامه می دهد: در دی ماه سال جاری نیز، دولت 5 درصد به عوارض جابجایی بار در بارنامه ها اضافه خواهد کرد که این نیز قطعا باعث افزایش کرایه ها خواهد شد. به طور کلی در مورد افزایش کرایه، مقدار و نحوه آن برای جلب حمایت دولت از این بخش، جلسات گوناگون و متعددی برگزار گردید اما متاسفانه نتیجه ای نگرفتیم. برای معین کردن مصوبه های این حوزه، هیچ نظرخواهی از بخش خصوصی نمی گردد و حتی مصوبه را ابلاغ نمی نمایند تا دیگران در جریان افزایش تعرفه ها قرار بگیرند.

وی بعلاوه می گوید: هزینه کرایه حمل مواد معدنی، سال گذشته در سه نوبت و به ازای هر مرتبه 30 درصد افزایش یافته است. افزایش هزینه ها در حوزه حمل مواد معدنی تاثیر مستقیمی در راندمان فراوری مواد معدنی دارد و بدین صورت قیمت سایر کالاها و محصولات نیز افزایش می یابد. اگر افزایش تعرفه های حمل مواد معدنی با برنامه ریزی و به صورت منطقی صورت بگیرد، شاهد ضرر و زیان کمتری خواهیم بود. اما متاسفانه ما برنامه ریزی لازم در این زمینه را نداریم و به همین علت با افزایش ناگهانی کرایه ها روبرو شده و در فراوری دچار زیان می شویم.

رئیس خانه معدن خراسان رضوی خاطرنشان می نماید: بعلاوه جایگزین کردن حمل ونقل ریلی به جای حمل و نقل جاده ای، انتخاب بسیار خوبی است که موجب بهبود چشمگیر عملکرد حمل ونقلی خواهد شد. حمل و نقل ریلی فواید زیادی از جمله کاهش استهلاک، کاهش آسیب های محیط زیستی و... دارد. درحال حاضر مسئولان کشور امید به فراوری ماشین های معادن از شرکت هپکو را دارند در صورتی که هپکو تنها می تواند حدبیشتر 15 تا 20 درصد از احتیاج موجود در جامعه معدنی ما را تامین کند.

بخش اعظم هزینه مواد معدنی مربوط به حمل آن است

بعلاوه آریوبرزن مافی، رئیس انجمن معادن و صنایع معدنی خراسان رضوی در گفت وگو با لحظه عکاسی به بیان چگونگی شرایط حمل مواد معدنی در استان پرداخته و می گوید: فرایند حمل ونقل مواد معدنی در خراسان رضوی فاقد یک برنامه منظم و منسجم است. استان ما بیشترین تنوع و تعداد را در حوزه مواد معدنی و معادن دارد. متاسفانه سال های گذشته که نقشه راه استان تدوین شد، تنها دو حوزه گردشگری و کشاورزی مورد توجه نهاده شد. با توجه به اینکه سال های گذشته، بخش معدن رشد چشمگیری داشته و صنایع معدنی بزرگی در استان راه اندازی شده است، نقشه راه استان و هدف گذاری آن احتیاج به بازنگری و اصلاح دارد تا بخش معادن نیز مورد توجه و آنالیز قرار بگیرد.

معضل اصلی معادن ایران، حمل ونقل مواد معدنی است

وی می افزاید: معضل اصلی که اکنون معادن ایران را درگیر خود نموده است، مبحث حمل و نقل مواد معدنی است. حمل ونقل مواد معدنی در ایران برخلاف سایر کشورهای پیشرفته، ریلی نیست و هزینه حمل ونقل ریلی حتی از حمل ونقل جاده ای نیز بیشتر است که این یک مانع بزرگ برای پیشرفت در این زمینه محسوب می گردد. افزایش چندین باره هزینه حمل مواد معدنی باعث شده است که معدن کاران نتوانند برای فروش مواد معدنی خود برنامه ریزی بلندمدت داشته باشند. زیرا برخی از مصرف نمایندگان داخلی، مواد معدنی را درب کارخانه دریافت می نمایند و هزینه بالای حمل و نقل موجب کاهش سود معدن کار می گردد.

رئیس انجمن معادن و صنایع معدنی خراسان رضوی با اشاره به لزوم تدوین قانون و نظارت بر اجرای آن در بخش حمل معادن، می گوید: در خیلی از کشورهای جهان از جمله چین، استرالیا و... برنامه های منسجمی برای پشتیبانی صنایع و معادن آن کشور تنظیم می گردد. اما متاسفانه در کشور ما هیچ برنامه ریزی در این خصوص صورت نگرفته و معدن کاران باید به تنهایی در پی رفع موانع و مسائلشان باشند. درحال حاضر بخش معدن در استان ما احتیاج به یک دستگاه منسجم با تدوین قانون و نظارت بر اجرای آن در جهت توسعه حمل و نقل مواد معدنی دارد.

بخش اعظم قیمت مواد معدنی که به کارخانه ها تحویل داده می گردد، هزینه حمل آن است

مافی ادامه می دهد: درحال حاضر بخش اعظم قیمت مواد معدنی که به کارخانه ها تحویل داده می گردد، هزینه حمل آن است. ایجاد زیر ساخت برای منابع معدنی و به خصوص حمل ونقل در این حوزه، موجب کاهش قیمت تمام شده محصولات معدنی خواهد شد و بعلاوه توان رقابت با نمونه های صادراتی چینی را فراهم می نماید.

برای تقویت ماشین آلات حمل مواد معدنی، دچار خود تحریمی شده ایم

حبیب الله ترشیزیان، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی نیز با تاکید بر جایگزینی حمل ریلی مواد معدنی به جای حمل جاده ای، بیان می نماید: حمل مواد معدنی در مقیاس بزرگ به وسیله جاده، یک امر کاملا اشتباه است و باید حمل ونقل ریلی را جایگزین حمل و نقل جاده ای کرد. حمل ونقل ریلی به لحاظ مالی ارزان است و امنیت بیشتری نیز دارد. متاسفانه سرمایه گذاری در مورد ارتقاء بخش حمل و نقل ریلی در سطح کشور بسیار کم است.

وی ادامه می دهد: زمانی که قیمت بنزین، لاستیک، لوازم یدکی و... روزانه درحال سیر فرایند صعودی است، طبیعی است که هزینه کرایه حمل مواد معدنی نیز افزایش یابد که این موضوع معدن کاران را دچار مشکل می نماید. یکی از هزینه هایی که به صورت سربار به حمل ونقل جاده ای مواد معدنی اضافه می گردد، فرسودگی ماشین آلات است. درصد قابل توجهی از ماشین آلاتی که در سیستم ناوبری ما در حال فعالیت هستند، بسیار قدیمی و غیرقابل استفاده هستند و استفاده از این ماشین آلات کهنه و قدیمی، موجب آسیب رسانی به محیط زیست نیز خواهد شد.

ظرفیت فراوریات داخلی به مقدار کافی قادر به جوابگویی احتیاجهای بخش معدن نیست

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی با اشاره به لزوم نوسازی و تقویت ماشین آلات حمل مواد معدنی عنوان می نماید: مسئولان مربوطه باید اقدام به نوسازی ماشین آلات جاده ای حمل مواد معدنی نمایند. طی سال های گذشته، ظرفیت فراوریات داخلی نشان داده است که به مقدار کافی قادر به جوابگویی احتیاجهای بخش معدن نیست. درحال حاضر برای بهبود عملکردمان در این زمینه ، چاره ای جز تامین ماشین آلات حمل مواد معدنی از خارج نداریم. اما متاسفانه طی سال های گذشته، قوانین به نحوی بوده است که امکان وارد کردن ماشین های حمل مواد معدنی را نداشته و دچار یک خودتحریمی شده ایم.

ترشیزیان با بیان موانع داخلی در جهت پیشرفت حمل مواد معدنی خاطرنشان می نماید: ما به راحتی قادر به وارد کردن ماشین آلات حمل مواد معدنی هستیم اما متاسفانه موانع داخلی، قوانین نادرست و تبصره های نامطلوب در این زمینه به مقدار ای است که تامین ماشین آلات از خارج از کشور را برایمان سخت نموده است. این مسائل عواقب زیان باری از جمله ایجاد رقابت های ناسالم میان شرکت های معدنی به وجود می آورد. در کشورهای دیگر صادرات مواد معدنی به شکل آبی و به وسیله کشتی های بزرگ انجام می گردد که متاسفانه کشور ما در این زمینه از ظرفیت محدودی برخوردار است.

ضعف زیرساخت های راه سازی معادن

حسین حسین زاده، عضو هیات مدیره انجمن تخصصی معدن و صنایع معدنی خراسان رضوی از مسائل موجود در این زمینه یاد نموده و می گوید: مسائل موجود در زمینه حمل ونقل مواد معدنی فرایند ای گسترده است و از عوامل مختلفی نشات می گیرد. یکی از این عوامل، ضعف زیرساخت های راه سازی در بخش معادن است. بیشتر معادن کشور ما در نقاطی قرار دارند که از منظر زیرساخت ضعف های زیادی دارند. بعلاوه فرسوده بودن ماشین آلات حمل مواد معدنی نیز از عوامل مهمی است که این صنعت را دچار اختلال نموده است. طی سال های جاری، ما به دلایل محتلف نتوانستیم از ماشین آلات نو و مطلوب برای حمل مواد معدنی بهره مند شویم.

وی می افزاید: بیشتر ماشین آلاتی که در بخش معادن فعالیت می نمایند، چه در بخش استخراج معادن و چه در حمل و نقل، از قدمت بالایی برخوردار هستند و مدت زیادی از عمرشان گذشته است که این مسئله استهلاک این ماشین ها را بیشتر می نماید. بعلاوه بحث حمل ونقل ریلی نیز از فواید بسیار زیادی برخوردار است که متاسفانه تا کنون به مقدار کافی مورد توجه قرار نگرفته است.

مسائل موجود در حمل مواد معدنی و مسئله تاثیرگذاری منفی بر حوزه صادرات مواد معدنی

عضو هیات مدیره انجمن تخصصی معدن و صنایع معدنی خراسان رضوی با اشاره به محدودیت تعداد ماشین های حمل مواد معدنی بیان می نماید: بعلاوه تعداد ماشین های حمل مواد معدنی بسیار پایین است و واگن های موجود قادر به رفع کردن احتیاج تمام فعالیت های این حوزه نیستند. بنده متاسفانه منظره مطلوبی را در این زمینه پیش بینی نمی کنم و بعید می دانم معضلات موجود در حوزه حمل و نقل مواد معدنی در آینده نزدیک رفع گردد. مسائل موجود در حمل مواد معدنی و افزایش هزینه ها در این موضوع، موجب افزایش قیمت تمام شده محصولات معدنی خواهد شد و این مسئله تاثیرگذاری منفی بر حوزه صادرات مواد معدنی می گذارد.

با توجه به اینکه، حمل مواد معدنی از اهمیت چشمگیر و بسزایی برخوردار بوده و تاثیر مستقیمی بر فعالیت معدن کاران، راندمان فراوری و صادرات مواد معدنی دارد اما متاسفانه تا کنون هیچ اقدام مفیدی در این زمینه صورت نگرفته است. بعلاوه تاسیس حمل و نقل ریلی نیز از لزومات توسعه حمل مواد معدنی است که برخلاف فواید بسیاری که دارد، چندان به آن پرداخته نشده است. توجه به این مساله موجب کاهش قیمت تمام شده محصولات معدنی و بعلاوه توان رقابت در زمینه صادرات را فراهم می نماید.