یادداشت، چرا سفر ظریف به قزاقستان مهم است؟

به گزارش لحظه عکاسی، قزاقستان یک بازیگر کلیدی اوراسیایی است که باتوجه به سابقه خوب همکاری ها با تهران، می تواند در برنامه های اوراسیایی جمهوری اسلامی ایران در سه سطح دوجانبه، منطقه ای و بین المللی نقش بسزایی ایفا کند.

یادداشت، چرا سفر ظریف به قزاقستان مهم است؟

به گزارش گروه بین الملل لحظه عکاسی، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان روز دوشنبه به منظور شرکت در کلوپ آستانه و دیدار با شماری از مقامات قزاق، وارد نورسلطان، پایتخت قزاقستان شد. در بدو ورود به نورسلطان، ظریف با همتای قزاقی اش، مختار تیلوبردی دیدار و گفت و گو کرد. پس از آن، ظریف سخنرانی اش در کلوپ آستانه را که با حضور ده ها نفر از دیپلمات ها، کارشناسان، مقامات و مسئولین سیاسی برجسته دنیا برگزار می شد، ایراد کرد. محور کلیدی سخنرانی وزیر امور خارجه کشورمان در این نشست پیرامون بایسته های امنیت منطقه ای بود. ظریف همچنین سخنرانی دیگری در پنل های برگزار شده در خلال کنفرانس ارائه کرد. سخنرانی دوم ظریف در پنل خلع سلاح و عدم اشاعه کلوپ آستانه با موضوع برجام و نقش آن در عدم اشاعه تسلیحات هسته ای انجام شد.

پس از سخنرانی در کلوپ آستانه، وزیر امور خارجه کشورمان دو دیدار بسیار مهم دیگر نیز در قزاقستان داشت. دیدار با نورسلطان نظربایف، نخستین رئیس جمهور قزاقستان که هم اکنون رئیس شورای امنیت این کشور است با موضوع روابط ایران و قزاقستان انجام شد. ظریف در این دیدار ضمن قدردانی از نقش قزاقستان در مذاکرات صلح سوریه، به نقش این کشور در امنیت منطقه نیز اشاره نمود. نظربایف نیز در ادامه با اشاره به این که با دقت به سخنرانی ظریف گوش داده است و تمجید از جامعیت سخنرانی وزیر امور خارجه کشورمان، گفت: طی 27 سال اخیر ما برای تقویت روابط خود کار کرده ایم. من تاکنون 6 بار به ایران سفر کرده ام. قزاقستان همواره در بسیاری از مسائل از ایران حمایت کرده است.

دیدار مهم دیگری که ظریف در نورسلطان برگزار کرد، با رئیس جمهوری قزاقستان، قاسم ژومارت توکایف بود. در این دیدار که در کاخ آکوردا انجام گرفت، مذاکراتی پیرامون مسائل دوجانبه روابط دو کشور و موضوعات مهم منطقه ای صورت گرفت.

در حاشیه این سفر همچنین وزیر امور خارجه کشورمان در دانشگاه اوراسیا حاضر شد و ضمن سخنرانی با موضوع پارادایم ها و گفتمان های نوین در دنیا معاصر، دکتری افتخاری این دانشگاه را نیز دریافت کرد.

با این حال، نکته ای که شاید بیش از همه جلب توجه نماید، دلایل و زمینه های اهمیت قزاقستان در سیاست خارجی و دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران است. در این مطلب در چن سطح بین المللی، منطقه ای و دوجانبه به آنالیز این اهمیت می پردازیم.

لازم به ذکر است چندی پیش نیز دکتر حسن روحانی در حاشیه نشست سران اتحادیه مالی اوراسیا در ایروان با قاسم ژومارت توکایف، رئیس جمهوری قزاقستان دیدار و گفت و گو کرده بود.

سطح بین المللی

قزاقستان طی سال های اخیر به یکی از بازیگران بسیار مهم به عنوان میانجی در بحران های بین المللی سیاسی مطرح شده است. همین صندلی و فعالیت های مستمر هم بود که باعث شد این کشور در بازه سال های 2017 و 2018 به عضویت غیردائم شورای امنیت سازمان ملل متحد در آید. در دور نخست مذاکرات هسته ای ایران در دولت دهم نیز شهر آلماتی (پایتخت سابق و بزرگ ترین شهر قزاقستان) میزبان مذاکرات ایران و 1+5 بود. پس از آن نیز قزاقستان به عنوان یکی از کشورهای پیش رو در حوزه عدم اشاعه هسته ای، نقش مهمی در فرایندهای اجرایی برجام ایفا کرد. قزاقستان همچنین در دوره عضویت در شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز نشان داد نگاه مثبتی نسبت به تحولات مربوط به جمهوری اسلامی ایران دارد.

در حال حاضر نیز قزاقستان میزبان گفت و گوهای بسیار مهم و موثر صلح سوریه در قالب فرایند آستانه است. فرایندی سیاسی و دیپلماتیک که بارها خشم آمریکایی ها را برانگیخته است. طی دوره برگزاری این مذاکرات دستاوردهای قابل توجهی نظیر آتش بس در بعضی مناطق به دست آمده و توافقات مهمی انجام شده است. در مساله افغانستان نیز طی سال های اخیر گام هایی از سوی قزاقستان برداشته شده و همچنان ادامه دارد.

سطح منطقه ای

در سطح منطقه ای شاید بتوان مساله امضا و اجرایی شدن کنوانسیون شرایط حقوقی دریای خزر را اصلی ترین محور مشترک منافع جمهوری اسلامی ایران و قزاقستان در نظر گرفت. در آگوست سال 2018 بود که در نشستی به میزبانی شهر آکتائو در قزاقستان این کنوانسیون به امضا رسید. طی ماه های پس از آن نیز همکاری های مختلفی در حوزه های مختلف دریانوردی و به ویژه مسائل نظامی میان دو کشور انجام شده است. ادامه فرایند اجرایی شدن این کنوانسیون تا حدود زیادی به همکاری های ایران، قزاقستان و روسیه بستگی دارد.

در کنار این موضوع، توافق موقت 3 ساله جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه مالی اوراسیا به منظور ایجاد یک منطقه تجارت آزاد نیز حائز اهمیت است. قزاقستان یکی از موسسین و اعضای کلیدی این اتحادیه محسوب می گردد. همچنین با توجه به سابقه مناسبات مالی و موقعیت جغرافیایی، این کشور طبیعتا یکی از محورهای مهم مبادلات تجاری با جمهوری اسلامی ایران در این چارچوب خواهد بود.

طرح های ترانزیتی منطقه ای که یک آلترناتیو مهم برای دسترسی به آب های آزاد در اختیار قزاقستانِ محصور در خشکی قرار می دهد، دیگر محور منطقه ای همکاری دو طرف است. اخیرا قزاقستان به کریدور ترانزیتی ازبکستان- ترکمنستان- ایران- عمان پیوسته است. همچنین در چارچوب طرح های بین المللی کریدور شمال- جنوب و طرح کمربند و جاده نیز زمینه هایی برای همکاری وجود دارد.

در کنار این موضوع، کریدور سه جانبه قزاقستان، ترکمنستان و ایران را نیز می توان بسیار حائز اهمیت در نظر گرفت. این کریدور ریلی در سال 1393 با حضور حجه الاسلام حسن روحانی، نورسلطان نظربایف و قربانقلی بردی محمداف، روسای جمهور قزاقستان و ترکمنستان افتتاح شد. اخیرا نیز کریدور سه جانبه دیگری بین چین، قزاقستان و ایران، از جهت بندر آکتائو به بندر کاسپین در استان گیلان در دستور کار قرار گرفته است.

سطح دوجانبه

روابط جمهوری اسلامی ایران با قزاقستان طی سال های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، از ثبات قابل توجهی برخوردار بوده است و یک فرایند ملایم توسعه را طی این سال ها با فراز و نشیب های حداقلی (در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه) طی کرده است. اقتصاد و مبادلات تجاری محور اصلی این مناسبات بوده است.

علاوه بر این، در حوزه مسائل سیاسی نیز دو کشور توافقات و تفاهم نامه های بسیاری را به امضا رسانده و اجرایی کرده اند. حضور اقلیت قزاق در استان گلستان نیز به عنوان یک فاکتور کلیدی در سیاست خارجی قزاقستان (نسبت به دیاسپورای قزاق خارج از این کشور) بسیار تاثیرگذار بوده است. طی ماه های اخیر نیز در نتیجه توافقات انجام شده، قزاقستان در چابهار در شرف تاسیس بعضی زیرساخت ها به منظور استفاده از موقعیت این بندر راهبردی است. همچنین کنسولگری این کشور در بندرعباس نیز به تازگی افتتاح شده و زمینه های واردات کالاهای راهبردی همچون گندم و گوشت نیز از قزاقستان فراهم آمده است.

مساله مهم تر بازگشت نگاه ایران به همسایگان شمالی

طی سال های روی کار آمدن دولت حسن روحانی، برجام و توسعه مناسبات با غرب در دستور کار وزارت امور خارجه قرار داشته است. با این حال پس از بدعهدی های طرف غربی و فقدان ثمربخشی برجام در حوزه های کلیدی، به نظر می رسد مجددا نگاه دستگاه دیپلماسی کشور به همسایگان شمالی در اوراسیا جلب شده است. سفرهای اخیر محمدجواد ظریف به کشورهای آسیای مرکزی و توافقات انجام شده در این سفرها یکی از محورهای کلیدی این تغییر تدریجی رویکرد سیاسی است.

منبع: خبرگزاری تسنیم

به "یادداشت، چرا سفر ظریف به قزاقستان مهم است؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "یادداشت، چرا سفر ظریف به قزاقستان مهم است؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید