جهاد با نفس و شفقت با خلق تجربه کوچک شده مواجهه با مرگ است - لحظه عکاسی

به گزارش لحظه عکاسی نشست نقد کتاب لنگرگاهی در شن روان با حضور مترجم اثر الهام شوشتری زاده و رضا محمدی چابکی روز گذشته در محل کتابخانه مرکزی پارک شهر برگزار گردید.

محمدی چابکی در این نشست با اشاره به نظریات موجود درباره سوگ و مرگ از منظر روانشناسی و دین گفت: 60 سال پیش روانشناسی به نام الیزابت کوبلر راس اولین کسی بود که درباره مرگ و سوگ پژوهش روانشناختی کرد. او با کسانی که آماده مرگ بودند مصاحبه و درباره مراحل مواجهه با مرگ نظریه پردازی کرد.

او با اشاره به مراحل پنج گانه مواجهه با مرگ و سوگ اعلام کرد: نخستین مرحله انکار است یعنی فرد این اتفاق را انکار می نماید. بعد از مدتی مرحله خشم و ترس است و گاهی این حس نسبت به دنیا هستی است و فرد نمی خواهد آن را بپذیرد. مرحله سوم چانه زدن است و ای کاش ها مطرح می گردد. مرحله چهارم افسردگی و در خودفروختگی است از اینکه چیزی از دست رفته است و دنیا برایش سرد و تاریک می گردد و در نهایت پذیرش و تن دادن به فقدان و بازگشت به زندگی. البته بسیاری از روانشناسان می گویند طی کردن این مرحل ممکن است به صورت رفت و برگشتی باشد و خطی طی نگردد.

او اضافه کرد: راس کتاب های زیادی نوشت و بسیاری از کتاب های او ترجمه شد. آشتی با مرگ از کتاب های اوست که منتشر شده است. بعلاوه مرگ آغازین مرحله رشد است و سرانجام راه از دیگر آثار اوست. پژوهشگر دیگر به نام جیمز ویلیام وردن کتابی با عنوان رنج و التیام نوشت که این کتاب هم منتشر شده است. او از تکالیف بر عهده فرد سوگمند سخن می گوید و بیان می نماید که فرد باید در ابتدا این فقدان را بپذیرد و این مرحله موازی با مرحله آخر راس است. مرحله بعد عبور از درد مصیبت است و فرد باید نسبت به این سوگ فراغت یابد و در مرحله بعد با محیط فاقد از متوفی مواجهه گردد و خودش را با آن سازگار کند. تغییر جای متوفی و ادامه زندگی دیگر مرحله است.

محمدی چابکی در ادامه به مرحله ششم سوگواری از نگاه کسلر اشاره نمود و گفت: او کتابی با عنوان یافتن معنا: مرحله ششم سوگ دارد و بیان می نماید بعد از اینکه فرد پذیرفت فقدان دارد این سرانجام راه نیست.

او با بیان اینکه سوگ مرگ دور انداختنی نیست و ویژگی ذاتی موجودات دنیایی فانی بودن است تاکید نمود: ما موجودات مردنی هستیم و ذات ما به سمت مرگ است و پاک کردن مساله لطفی به حال ما ندارد و باید بدانیم با مواجهه با مرگ زندگی معنا می یابد. مرگ فعل زندگی ماست. مرگ و فهم ما از آن معنابخش زندگی ماست.

این محقق با بیان اینکه فیلسوفان اگزیستانس مواجهه با موقعیت های حد و مرزی وجود انسان را یکی از مهمترین رخدادهای معنا بخش و رشد دهنده زندگی می دانند گفت: مواجهه ما با این کرانه ها که ما در آن ضعیفیم، بیماریم، جاهلیم و ... معنی زندگی را تعریف می نماید. کسلر می گوید با تکریم متوفی برای معنا بخشی زندگی او بهره ببرید. انجام خواسته های متوفی نیز می تواند با معنا بخشی زندگی فرد یاری کند. بعد از آن به کوتاهی عمر و ارزشمندی زندگی فکر کن. گاهی از دست رفتن ها و رنج فقدان به ما یاد می دهد زندگی را بهتر درک کنیم. کسانی که فقدان را تجربه کردند افراد عمیق تری شدند.

او در ادامه به برخورد صحیح با افراد داغدیده اشاره نمود و اضافه کرد: بازگو کردن خاطره به تسلی فرد یاری می نماید. بیان خاطره زنده کردن فرد در حضور فرد سوگوار است. آماده یاری کردن به فرد سوگوار باشید و بار اضافی برای او نباشید. در صورت موافقت در کنار فرد بمانید. فرد سوگوار را نصیحت نکنید. با او گریه کنید و سوگواری کنید. از سوی دیگر عاقبت جویی نکنید و به حرف های گوش دهید. حال فرد سوگوار را بفهمید و با او همدردی کنید.

این روانشناس با بیان اینکه زمانه ما زمانه فقر فقدان است عنوان نمود: زمانه ما زمانه راحتی است. امروز تعلقات ما زیاد شده و فقدان برای ما سخت شده است. اگر این تعلقات کم گردد ما نیز تعالی می یابیم امروز ما به علت تعلقاتمان سنگین شدیم. فقر فقدان اجازه بالا رفتن ما را نمی دهد ما باید فقدان های ملایمی را تجربه کنیم.

او با بیان اینکه رنج ملایم اثر تربیتی دارد عنوان نمود: بخشیدن یک نوع رنج ملایم است؛ کسانی که بخشی از عزیزترین داراییشان را می بخشند این نوع رنج را تجربه می نمایند. ما به تعلقاتمان زیادی متصل شدیم. جهاد با نفس و شفقت با خلق تجربه کوچک شده مواجهه با مرگ است. اینجاست که می گویند قبل از اینکه بمیرید، بمیرید!

محمدی چابکی با اشاره به اینکه بخشیدن را می گردد تجربه کرد و فقط محدود به مال نیست گفت: گاهی بخشیدن افراد هم می تواند نوعی از این مواجهه باشد. ما می توانیم از دست دادن های آگاهانه را تجربه کنیم گاهی حتی اگر نمی توانیم مالی ببخشیم می توانیم دیگران را ببخشیم. ما باید از چاه بیرون بیایم و به مرزهای وجودمان نزدیک شویم تا سبک شویم.