خوش چهره: افزایش قیمت مسکن مهم ترین ناکارآمدی دولت آقای روحانی بود - لحظه عکاسی

به گزارش لحظه عکاسی، اجرای طرح افزایش قیمت بنزین، طرحی شتاب زده به لحاظ تصمیم گیری و ناپختگی در اجرا بود.

به گزارش گروه مالی لحظه عکاسی، محمد خوشچهره اقتصاددان گفته است: مجموعا معتقدم اجرای طرح افزایش قیمت بنزین، طرحی شتاب زده به لحاظ تصمیم گیری و ناپختگی در اجرا بود. از سویی سوءاستفاده جناحی برای تضعیف رقیب را دامن زده است. در نهایت بر امنیت خاطر افراد اثر گذاشته است. توصیه من به ارباب جراید این است که در حوزه محتوایی فعلا وارد نشوند.

در سه دهه گذشته، چهار دولت با تابلوهای سیاسی مختلف از سازندگی، اصلاحات، مهرورزی و عدالت و سپس تدبیر و امید سر کار آمده اند. ضمن ارج به همه زحمات آنها، اما کارکردهای آنها همه شبیه هم است یعنی به لحاظ مالی تصمیم هایی که در حوزه پولی و مالی گرفته شده، شبیه هم است و مدام تکرار می شود.

وابستگی هر چه بیشتر اقتصاد ملی و خصوصا بودجه عمومی دولت به خام فروشی نفت در همه دولت ها بوده است. البته رکورد را دولت مهرورزی زد. دولت یازدهم هم از 700 هزار بشکه نفت به 5/2 میلیون بشکه رسید و همه را هم مصرف کرد. خصوصیت مشترک دیگر همه دولت ها واردات بی رویه است. البته کالاهای سرمایه ای که در تولید به کار می رود را نباید محاسبه کرد اما کالاهای مصرفی در این آمارها در هر چهار دولت رو به رشد بوده است. هر چه از جنگ به این سو بررسی می کنیم حجم واردات در اقتصاد ایران افزایش یافته است.

هر چه جلوتر آمده ایم ارقام فساد نجومی تر و افسانه ای تر شده است. مثلا در مجلس ششم نام شهرام جزایری مطرح شد. قیمت نفت آن دوره 11 دلار بود. بعد فساد سه هزار میلیاردی و سپس موضوع بابک زنجانی پیش آمد. هرچه جلوتر آمده ایم، رقم فساد بیشتر شده حتی به نوعی با قیمت نفت بالاتر رفته است. البته ریشه در افزایش قیمت نفت و نقش آن در اقتصاد داشته است.

اگر بخواهیم کارکردهای مالی را تحلیل کنیم، اقتصاد ایران مثل فرد بیماری است که به نفت اعتیاد پیدا کرده و ترک این بیماری بسیار دردناک است. این بیمار در کلینیک های مختلف بستری شده، از دولت های سازندگی تا امروز که تدبیر و امید بر سر کار است، تلاش برای بازیابی سلامت آن شده است. بیماری یادشده مربوط به امروز یا دیروز هم نیست. جراحی های محدودی شده اما آسیب های شدیدتری هم دیده است.

رویکردها، ساختار و فرآیندی که بر نظام تصمیم گیری حاکم است، مساله اصلی اقتصاد ایران است. کارکردهایی که در محیط امن مالی باید به نتیجه برسد به دلیل مهیا نبودن شرایط به نتیجه نرسیده است. حتما تثبیت قیمت یک تصمیم غلط بود. قطعا نمی توان قیمت ها را فریز کرد. همان موقع هم من مخالف بودم. قیمت براساس مکانیسم بازار مشخص می شود. اشکال دولت ها در اقتصاد ایران این است که در جاهایی که نباید باشند، حضور پررنگ دارند و در بخش هایی که باید باشند، حضوری کمرنگ دارند.

مثلا در سلامت و بهداشت، دولت حضور کمرنگ دارد یا آموزش وپرورش و آموزش های همگانی که وظیفه دولت است، چندان رغبتی دیده نمی شود. اگر بررسی کنید همه دولت ها تلاش کرده اند به نوعی از زیر بار این موضوع خود را رها کنند. ایجاد مدارس غیرانتفاعی مثال شاخص آن است در حالی که اینها کالاهای عمومی هستند.

حمل ونقل عمومی وظیفه دولت هاست. در جهان سه مدل از حضور دولت در حمایت از حمل ونقل عمومی می بینید. یکی مدل انگلیس است که از حامل های انرژی مالیات می گیرد. دیگری کشورهایی هستند که حامل های انرژی را به قیمت واقعی می فروشند و در نهایت کشورهایی مثل ما که نه تنها حامل های انرژی را به قیمت واقعی نمی فروشند بلکه زیر قیمت فروخته و وقتی می خواهند اصلاح کنند، فاجعه پدید می آید.

مدلی که اخذ مالیات از حامل های انرژی را اجرا کرده، مدل خوبی است اما مالیات زمانی خوب است که حمل ونقل عمومی کارا در حوزه حمل کالا و مسافر طراحی کرده باشد.اگرچه انرژی، دستمزد و استهلاک وسیله نقلیه بر قیمت تمام شده تاثیر می گذارد، اما الگوهای محاسباتی متفاوتی در این زمینه وجود دارد که حمل ونقل عمومی را در کشورهای توسعه یافته بهبود بخشیده است.

در ایران بیشترین فشار حمل کالا بر حمل ونقل زمینی و جاده ای است که هم خطرات بسیار بالایی دارد و هم میزان مصرف سوخت آن بالاست. در بسیاری از جاها راه آهن وجود دارد اما خدمات آن چندان مناسب نیست. حمل کننده کالا از نوع حمل کالا و زمان حمل و خدمات آن راضی نیست در حالی که در سایر کشورها این امکانات به نوعی بهبود یافته که تقاضا برای استفاده از حمل ونقل عمومی بیشتر است.

به نظر من دولت ها و مجالس در سال های گذشته نسبت به بهبود حمل ونقل عمومی کوتاهی کرده اند. زمانی که در مجلس بودم، فراکسیون مدیریت شهری را راه اندازی کردم. بالاترین میزان مشارکت در فراکسیون را در مجلس داشت.

یکی از نتایج این فراکسیون تبصره 13 بود. تلاش بسیاری کردیم که سهم حمل ونقل عمومی در منابع کشور افزایش یابد. در نهایت دعواهایی سیاسی بین دولت و شهرداری ها رخ داد که از هدف اصلی دور شد. پس از آن هم شاهد بودیم که دعواهایی بین مدیریت شهرها برای فروش تراکم رخ داد.

دولت باید در توسعه حمل ونقل عمومی و کارا نقش مهمی ایفا کند. روش ها و مدل های مختلفی برای توسعه حمل ونقل عمومی در جهان وجود دارد که در کشور ما اجرایی نشده است. ما سالانه شاهد آمار بالایی از مرگ و میر به دلیل حوادث جاده ای هستیم. ریشه این اتفاق ها ناشی از خطاهای تصمیم گیری در مدیریت کلان کشور است.

در انتخابات ریاست جمهوری 92 از بین هشت کاندیدا، هفت نفر با من تماس گرفتند و خواهان دیدگاه من درباره شرایط مالی کشور شدند. همان موقع به آقای روحانی گفتم که وارث چه مشکلاتی در حوزه مالی است. به ایشان گفتم تلاش کنید معیشت و سلامت مردم بهبود پیدا کند. تورم را با حمایت از تولید کاهش دهید. آن زمان گفتم مراقب جهش قیمت مسکن و سوداگری در این بخش باشید. البته دیدیم که دولت یازدهم با تمرکز بر بهداشت، کار خود را آغاز کرد.

اما این تنها یک بخش از توصیه هایی بود که از سوی کارشناسان به ایشان شد که در نهایت ادامه هم نیافت.به آقای روحانی تاکید کردم که دولت مراقب سبد هزینه خانوار باشد. مداخله در سبد هزینه خانوار وظیفه دولت است. اما متاسفانه شاهد بودیم که اتفاقات ناخوشایندی در این بخش افتاد که مهم ترین آن افزایش چندبرابری قیمت مسکن بود. البته در همه دولت ها جهش قیمت مسکن اتفاق افتاده که ریشه آن سوداگری است.

دولت باید نقش نظارتی به موقع و مناسبی در این حوزه داشته باشد. بررسی ها نشان می دهد که هیچ کدام از دولت ها این نقش را به خوبی ایفا نکرده اند.به نظر من افزایش قیمت مسکن مهم ترین ناکارآمدی دولت آقای روحانی در مدیریت هزینه سبد خانوار بود. باز به همان نکته برگردیم که دولت در جایی که باید باشد، نیست و در جایی که نباید باشد، حضور فعال دارد.

اگر مدیریت تحریم خوبی داشته باشیم، حتما قابل کنترل است. تصمیم گیران باید قبل از هر اقدامی شرایط را رصد کنند. سپس تلاش کنند از بسط و گسترش آن جلوگیری شود. مرحله سوم تلاش ها باید بر این محور استوار شود که تحریم در برنامه ریزی کم اثر و سپس بی اثر شود. اینکه گفته می شود تهدید را به فرصت تبدیل می کنیم، صحبتی است که خیلی ها مطرح می کنند در حالی که هیچ برنامه ای هم ندارند. اگر مدیریت تهدید را نداشته باشیم، حتما دچار مشکل می شویم. نتیجه همین می شود که پول های نفت بلوکه شده است.بنابراین در مدیریت تحریم ها نباید فقط به یک منبع قانع شد. اتفاقی که در بازار عراق افتاده است، نمونه نگاه یک بعدی به اقتصاد باشد. بنابراین بازار باید متنوع باشد که درآمد ارزی کشور دچار مشکل نشود.

منبع: جهان صنعت