ضربان نامنظم نبض اولین مدرسه طب دنیا - لحظه عکاسی

به گزارش لحظه عکاسی، نبض مدرَس ابن سینا، یادگار طبیب و دانشمند ایرانی ابوعلی سینا در اصفهان، به کندی می زند.

مدرَس ابن سینا اصفهان بنایی است در محله دردشت خیابان ابن سینا اصفهان؛ مکانی که گفته می گردد ابوعلی سینا در زمان اقامت در اصفهان در آن به تدریس مشغول بوده و به نوعی اولین و قدیمی ترین مدرسه آموزش پزشکی در دنیا به شمار می آید.

بنای به جامانده بخشی از ساختمانی بزرگ است که در گذر قرن ها تخریب شده است. آنچه امروز به نام مدرس ابن سینا می شناسیم در 1383 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اثری که قرار بود احیا هم گردد، اما گویا پزشکی برای نجات و نسخه ای برای درمانش، وجود ندارد.

مدرس ابن سینا، یادگاری از قرن پنجم هجری

بنا بر روایات تاریخی، بوعلی در اواخر قرن چهارم هجری قمری به اصفهان آمد و مدت زیادی در این شهر اقامت داشت؛ در نقل دیگری که طبق شواهد به نظر صحیح تر می رسد گفته شده که ابن سینا، اوایل قرن پنجم هجری به مدت یک دهه یا 15 سال در اصفهان سکونت داشته است. روزگاری که علاء الدوله محمد حکمران بود و مشوق امرا و دانشمندان.

کسی که ابن سینا تا هنگام وفات وزارت او را بر عهده گرفته و دانشنامه علایی را به نامش نوشته بود. گفته می گردد علاءالدوله در حدود 415 هجری قمری (1024 میلادی) در محله دردشت اصفهان، مدرسه بزرگی که به عنوان مدرس یا دانشگاه علایی هم معروف شده برای شیخ الرئیس احداث نموده که البته امروز فقط بخشی از این نهاد آموزشی تاریخی به عنوان مدرس ابن سینا به جای مانده است.جایی که بوعلی، هر روز بعد از اذان صبح در آن طب تدریس می کرد و استادانی دیگر نظیر جوزجانی نیز در آن صاحب کرسی بودند: قدیمی ترین مدرسه طب به جای مانده در دنیا.

پنج سال پس از قول احیای مدرس ابن سینا

22 اسفند 1396 مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از احیای مدرس ابن سینا اطلاع داده بود.

کیانوش دنیاپور در مصاحبه با یکی از رسانه ها با اشاره به عزم دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و شهرداری اصفهان برای احیای مدرسه تاریخی طب ایرانی (مَدرَس ابن سینا) گفته بود: مدرس ابن سینا قدیمی ترین مدرسه طب در دنیاست که بقایای آن پس از هزار سال در خطه تاریخی اصفهان به جای مانده و ابن سینا، دانشمند نامدار ایرانی در این مکان به آموزش دانشجویان و نوشتن آثارش می پرداخت.

او یکی از نقاط اوج تاریخ اصفهان را دوره حکومت دولت شیعی و نخبه پرور آل بویه و حضور ابن سینا در اصفهان و مدرسه طب علایی یا همان مَدرَس ابن سینا را یادگار آن دوره خوانده و اضافه نموده بود: این مدرسه به عنوان نخستین مرکز آموزشی خارج از مساجد در تاریخ ملل اسلامی به شمار می رود و کتاب قانون به عنوان درس نامه جامع طب در اصفهان تدوین نهایی شده و این میراثی است که می تواند محور برنامه ریزی و توسعه علمی، فرهنگی و گردشگری باشد.

مدیر وقت روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به بازدید چندین باره مسئولان وزارت بهداشت از مدرسه طب علایی و جمع آوری اسناد تاریخی گفته بود: وزیر بهداشت نیز بر پیگیری جدی و همکاری این وزارتخانه و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با شهرداری اصفهان برای احیا و بهره برداری از این میراث تاریخی تاکید نموده است.

به گفته دنیاپور، شهرداری اصفهان اقدام به حفظ این مکان و حتی آزاد سازی بخشی از املاک مجاور نموده و امید است در هزاره تاسیس دانشکده طب اصفهان، شاهد بهره برداری از طرح بزرگ احیای محور تاریخی آل بویه نیز باشیم.

پیشنهاد احیای مدرس ابن سینا با مشارکت جامعه پزشکی

22 تیر 1398، مرحوم فریدون اللهیاری مدیرکل وقت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان از برنامه این اداره کل برای احیا و بازسازی مَدرَس ابن سینا اطلاع داد.

او گفته بود در مدرس کار زیادی نداریم، دنبال آن بودیم که به عنوان طرح طبیب وطن بر بالین میراث کهن عده ای از پزشکان و متخصصان ورود پیدا نمایند، پیشنهاد شده بنای مَدرَس ابن سینا با مشارکت جامعه پزشکی احیا گردد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان با بیان اینکه برای احیای بنا پیشنهاد شده بازسازی این مکان با فعالیت و کاربری متناسب با طب و پزشکی با نام ابن سینا آمیخته گردد، اضافه نموده بود: اگر به جمع بندی برسیم با علاقه مندانی که با این انگیزه وارد شوند، کار را آغاز می کنیم و در غیر این صورت خودمان بازسازی را برعهده می گیریم.

مدرس ابن سینا، گوهری که از آن غفلت شده

رسول میرباقری رئیس کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان، اول اسفند 1400، رسیدگی به مدرس ابن سینا در گذر تاریخی اصفهان را مورد تأکید قرار داد و گفت: از چنین گوهری در اصفهان غفلت شده در حالی که این منطقه و این بنا می تواند به قطب گردشگری اصفهان تبدیل گردد.

او گفت: یکی از آثار کمتر شناخته شده در گذر تاریخی اصفهان، مدرس ابن سیناست؛ پدر علم پزشکی دنیا 15 سال از عمر خود را در اصفهان گذرانده و این دوران به نام دوران طلایی اسلام شناخته می گردد.

رئیس کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان یادآور شد: ابن سینا در اصفهان شاگردان فراوانی تربیت کرد و تعداد زیادی از 450 اثر علمی اصیل یا منسوب به او در دوران آرامش زندگی اش و به دور از دغدغه ها در اصفهان تألیف شده است.

میرباقری توضیح داد: مدرس ابن سینا باید با یاری اداره کل میراث فرهنگی و دانشگاه علوم پزشکی به عنوان جایگاهی تاریخی در اصفهان احیا و شناخته گردد.

آزادسازی زمین، نقطه ای برای آغاز احیای مدرس

آیا مدرسه ابن سینا پس از سال ها قول و قرار ها احیا می گردد؟ این سوالی است که از سیدمهدی موسوی موحد معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان پرسیدیم.

او گفت: طی هفته های اخیر یک جلسه با دستگاه های مختلف برگزار و بنا شد ابتدا زمین اطراف، آزادسازی گردد و سپس سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان طرحی را پیشنهاد کند تا طبق قانون و با تایید میراث فرهنگی و شورای فنی آن را مصوب کنیم و وارد مراحل اجرایی شویم.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان افزود: هم اکنون تمام کار های ابتدایی بر عهده سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری است و ادامه این راه یاری سایر دستگاه ها را می طلبد.

یادگار بوعلی، احیا و دنیای می گردد

حدود 7 یا 8 سال پیش مدرس ابن سینا به همت سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان بازسازی شده است. این را هادی قدرتی مدیر روابط عمومی این سازمان گفت و افزود: به تازگی جلسه ای با حضور اعضای شورای شهر، مدیران و کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی و سازمان نوسازی و بهسازی برگزار و بنا شده برنامه ریزی ها و تحقیقات لازم با موضوع سازمان نوسازی و بهسازی صورت بگیرد.

او اظهار امیدواری کرد: شهرداری بتواند به سرعت خانه های اطراف مدرس را خریداری و آزادسازی کند تا فرآیند احیای یادگار حضور 15 ساله شیخ الرئیس در نصف دنیا احیا و به عنوان میراثی دنیای ثبت و معرفی گردد.

مدرس ابن سینا، یادگاری از مرد همه چیزدان قرن پنجم هجری است که آوازه اش در دنیا پیچیده و کتاب هایش در پزشکی، سال ها مرجع تدریس در دانشکده های پزشکی سراسر دنیا بوده است. این مکان اگر احیا گردد بی تردید به قطب گردشگری و نمادی برای یادآوری حاکمیت و مرجعیت علمی ایرانیان مسلمان در دنیا تبدیل می گردد.

گزارش از ملینا بابایی

لحظه عکاسی اصفهان اصفهان