همه چیز درمورد ایر؛ فیلم تازه بن افلک تا چه حد بر پایه واقعیت است؟ - لحظه عکاسی

به گزارش لحظه عکاسی، با هر کسی که ذره ای به کفش علاقه دارد صحبت کنید، متوجه خواهید شد که کفش های اصل نایکی ایر جردن چه ارزشی برایش دارد. اولین کفش ایر جردن برای مایکل جردن، در دوران حضورش در شیکاگو بولز ساخته شد. داستانی که او را راضی به امضای قرارداد با نایکی کرد، داستانی الهام بخش است و این دقیقاً همان چیزی است که تیم مت دیمون و بن افلک را تشویق کرد تا فیلمی در خصوص آن بسازند. فیلم ایر (Air) به کارگردانی بن افلک و نویسندگی الکس کانوری، بینندگان را به سال 1984، قبل از اینکه نایکی یک شرکت میلیارد دلاری تبدیل گردد، می برد. در آن سال ها نایکی یک شرکت فراوری کننده کفش ساده بود که ارزش سهام آن به طرز تاسف باری از رقبای خود، آدیداس و کانورس عقب بود و در آستانه تعطیلی بخش فراوری کفش بسکتبال خود قرار داشت. اما زمانی که نایکی با مایکل جردن جوان، کسی که تبدیل به برترین بسکتبالیست تاریخ شد، قراردادی برای خط فراوری کفش جدیدش امضا کرد، همه چیز تغییر کرد.

نایکی چگونه توانست بالاتر از رقبا نظر جوردن را جلب کند؟ خب، این دقیقاً داستانی است که فیلم ایر به بینندگان می گوید. اما همانطور که مخاطبان حرفه ای سینما به خوبی می دانند، این که یک فیلم بر اساس داستان واقعی ساخته شده باشد، به این معنا نیست که تمام جزئیاتی که در فیلم روایت می گردد در واقعیت هم رخ داده باشند. اما چه میزان از جزئیات فیلم ایر واقعی است؟

آیا ایر بر اساس یک داستان واقعی است؟

بله. این فیلم داستان واقعی زمانی است که شرکت کفش نایکی پیروز شد نظر مایکل جردن، بازیکن تازه کار NBA را برای شراکت جلب کند و پس از آن یکی از پیروز ترین خطوط فراوری کفش تاریخ را راه اندازی کند: ایر جردن (Air Jordans). نویسنده فیلمنامه ایر، الکس کانوری، حین دیدنی آخرین پایکوبی (The Last Dance)، مینی سریال مستند درباره زندگی حرفه ای مایکل جردن به فکر نوشتن این فیلمنامه افتاد. کانوری در مصاحبه اش با هالیوود ریپورتر گفت که ایده روایت داستان نایکی را از یک بخش کوچک پنج دقیقه ای این سریال مستند الهام گرفته است.

کانوری گفت: وقتی داشتم آخرین پایکوبی را دیدن می کردم و همان لحظه که بخش کوچک پنج دقیقه ای درمورد نایکی مطرح شد، متوجه شدم که این داستان یک فیلم کامل است. این معامله بسیار بعید بود. غیرممکن بود، و دلیلی هم وجود نداشت که نایکی بتواند جردن را بگیرد. اما آنها پیروز شدند و این واقعاً جهان را تغییر داد. کانوری از قبل و از پروژه ساخت مستند مرد تنها (Sole Man)، مستندی درباره زندگی سانی واکارو، مدیر بازاریابی سابق نایکی، با این شخصیت آشنایی داشت.

کانوی از این که هیچ حرفی از نقش واکارو در مستند آخرین پایکوبی زده نشد، تعجب کرد. بنابراین تصمیم گرفت فیلمش را از زاویه دید این شخصیت روایت کند. او در این مورد گفت: من آن موقع تازه آغاز به تحقیق در خصوص واکارو کردم و متوجه شدم که سانی باید قهرمان این فیلم باشد. این داستانی است که به عنوان راشومون معاملات کفش شناخته می گردد. هر کس نسخه متفاوتی از داستان دارد و می خواهد خودش بیشترین اعتبار را داشته باشد، اما هر چه بیشتر و بیشتر در خصوص اصل داستان تحقیق کنید، تنها به یک نام می رسید که گفته است مایکل جردن همان کسی است که ما باید همه بودجه را روی او صرف کنیم و آن سانی بود.

فیلم ایر چقدر به داستان واقعی وفادار است؟

اگرچه مایکل جردن تهیه نماینده فیلم نیست، اما این بازیکن رسماً فیلم ایر را تایید نموده است. او حتی پیشنهاداتی هم به افلک و تیم سازنده ارائه کرد تا فیلم دقیق تر و به داستان واقعی نزدیک تر باشد. زمانی که افلک با جردن ملاقات کرد تا از او تایید بگیرد از جردن پرسید که آیا نکته ای وجود دارد که جردن احساس کند ضروری است اضافه گردد؟

افلک در مصاحبه با مجله NME در این باره گفت: جردن کسی نبود که بگوید خب، ما باید در خصوص زمانی که من این کار را انجام دادم و من آن کار را انجام دادم صحبت کنیم . صحبت های او فقط در خصوص نقش افراد دیگر بود. او می خواست مطمئن گردد افراد دیگری که نقش داشتند در داستان گنجانده شوند.

جردن در این ملاقات از افلک درخواست کرد فیلمنامه به گونه ای تغییر کند که چندین نفر دیگر که او احساس می کرد نقشی کلیدی در داستان دارند هم در آن حضور داشته باشند. و افلک و دیمون بازنویسی روی فیلمنامه انجام دادند تا به نظرات جردن پایبند باشند. اولین نقش اضافه شده جورج راولینگ بود که در تیم المپیک 1984 یاری مربی تیمی بود که جردن در آن بازی می کرد. در این فیلم مارلون وینز نقش راولینگ را بازی می نماید و در صحنه ای شخصیت مت دیمون، واکارو، را هدایت می نماید که چگونه پیشنهاد نایکی را با این ستاره بسکتبال مطرح کند. در این صحنه داستانی که وینز در خصوص داشتن یک کپی از متن سخنرانی من یک رویا دارم مارتین لوتر کینگ جونیور می گوید، واقعا برای راولینگ رخ داده است.

دومین نقش هاوارد وایت بود که اکنون معاون بازاریابی ورزشی برند جردن است. نقش وایت را کریس تاکر در این فیلم بازی می نماید که در بخش روابط ورزشکاران نایکی کار می نماید و یکی از چهره های کلیدی در اولین ملاقات بین جردن و شرکت است. در نهایت، جردن می خواست فیلم توجه ویژه ای به نقش پدر و مادرش دلوریس و جیمز جردن، به ویژه مادر جردن، که به خواسته خود مایکل ویولا دیویس در فیلم نقش او را بازی می نماید، داشته باشد.

افلک به NME شرح داد : من یک سوال الکی از مایکل جردن پرسیدم، همواره پرسیدنش یک اشتباه است، که به نظر شما چه کسی باید نقش مادرتان را بازی کند؟ او جواب داد باید ویولا دیویس باشد. همانقدر مطمئن که اگر درمورد تیم بسکتبال از او سوال می کردم پاسخ می داد. در آن لحظه من با خودم فکر کردم، این کاملاً طبیعی است که این مرد برترین باشد.

با آن اولتیماتوم، افلک دیویس را برای ایفای نقش دلوریس جردن راضی و نقش او را در فیلم تقویت کرد. یکی از اقدامات افلک برای تقویت این نقش اضافه کردن مکالمه تلفنی بود که در آن دلوریس جردن این شرط را می گذارد که پسرش تنها در صورتی با نایکی قرارداد امضا می نماید که به صورت رسمی سهمی از فروش کفش هایی که به نام پسرش فراوری می گردد، دریافت کند. کانوری در مصاحبه اش با هالیوود ریپورتر گفت: این سکانس واقعاً از صحبت ها با جردن نشأت می گیرد که می گوید مهم ترین فرد در همه این اتفاقات مادرش است.

به علاوه یک شخصیت هم در فیلمنامه ایر وجود داشت که به درخواست جردن حذف شد تا داستان را به واقعیت نزدیک تر نگه دارد: طراح تینکر هتفیلد. کانوری در این مورد شرح می دهد که ما تینکر هتفیلد را به عنوان یک شخصیت مهم در فیلم نامه اصلی داشتیم، اما او تا جردن 3 هیچ کفش ایر جردنی طراحی نکرد. او در آن موقع از نظر فنی کارمند نایکی بود، و من فکر کردم بد نیس تینکر هتفیلد را هم در فیلم داشته باشیم. اما جردن معتفد بود که تینکر واقعاً در اولین کفش جردن ایر نقشی نداشته، بنابراین ما هم او را از فیلمنامه حذف کردیم.

گفته می گردد، علی رغم تمام اصلاحاتی که روی فیلمنامه انجام شد تا آن را به تجربه واقعی جردن با نایکی نزدیک کند، ایر هنوز هم فیلمی هالیوودی است و هنوز هم برای روایت یک فیلم کارآمد و سرگرم نماینده چیزهایی را تغییر دادند و یا اضافه کردند. به عنوان مثال جزئیات معامله اولیه ای که نایکی به جردن ارائه کرد. طبق یک سند، جردن در سال 1984 قراردادی پنج ساله به ارزش 2.5 میلیون دلار با نایکی امضا کرد که میانگین آن به 500000 دلار در سال می رسید. اما در فیلم ایر برای اینکه ضعف نایکی را بیشتر نشان دهند، بارها گفته می گردد که این شرکت فقط می تواند 250,000 دلار برای یک سال بپردازد که همان مبلغ هم قرار بود روی چندین بازیکن پخش گردد. اما در واقعیت، به جردن دو برابر مبلغی که در فیلم گفته شده بود، پیشنهاد شد.

نقش دلوریس جردن در مذاکره بر سر معامله پسرش هم چندان واقعی نبود، زیرا همانطور که قبلاً گفته شد، افلک باید این نقش را در فیلم تقویت می کرد تا بتواند دیویس را برای این نقش جذب کند. اما این مساله که این والدین جردن بودند که او را متقاعد کردند که برای اولین بار با نایکی ملاقات کند، کاملاً درست است. جردن در مصاحبه ای با یو اس ای تودی گفت: راستش را بخواهید تا زمانی که با نایکی قرارداد بستم، هرگز کفش های نایکی نپوشیده بودم. من وقتی از دانشگاه خارج شدم یکی از هواداران سرسخت آدیداس و کانورس بودم.بعد از آن در واقع این والدینم بودند که مرا مجبور کردند برای شنیدن پیشنهاد آنها به (دفتر مرکزی نایکی) بروم.

قسمتی از فیلم که در آن سانی واکارو به ملاقات دلوریس در کارولینای شمالی می رود هم در واقع برای فیلمنامه نوشته شد. علی رغم پیش فرض فیلم، جردن و فیل نایت، مدیرعامل سابق نایکی، می گویند که واکارو آنقدر که دوست دارد بگوید در امضای قرارداد جردن مؤثر نبوده است. نایت به یو اس ای تودی گفت: بسیاری از مردم می خواهند به خاطر قرارداد با مایکل جردن امتیاز بگیرند و یکی از آن ها به وضوح سانی واکارو است. او به شبکه ESPN گفت که او کلید این قرار بود. بله سانی یاری کرد، اما او تنها شخص مهم در این روند نبود. جردن هم در همان مصاحبه اضافه کرد: گذشته از همه اینها، سانی (واکارو) دوست دارد از این داستان اعتبار به دست آورد. اما واقعاً سانی نبود، در واقع شخص اصلی جورج راولینگ بود. جورج راولینگ در تیم المپیک 1984 با من بود و همواره سعی می کرد من را راضی کند که باید به نایکی بروم.

بنابراین، اگرچه راولینگ به درخواست جردن به فیلمنامه ایر اضافه شد اما به نظر می رسد که مربی سابق بسکتبال نقش بسیار بیشتری از آن چه در فیلم گفته شد در تصمیم جردن داشته است. اما، خب این روایت هالیوود برای شماست.

چرا مایکل جردن در فیلم ایر حضور ندارد؟

غیبت جردن در فیلم انتخابی عمدی از سوی سازندگان فیلم بود. به بیان ساده، افلک احساس می کرد که حضور جردن برای فیلم خیلی بزرگ است و داستان را تحت الشعاع قرار می دهد. به علاوه افلک معتقد بود شخصیتی مانند جردن بیش از حد بزرگ و نمادین است که بتوان نقش او را روی پرده به کسی داد. نتیجه این دو دیدگاه به این منجر شد که جردن در فیلم حضور نداشته باشد.

افلک، در خصوص عدم حضور جردن در این فیلم به هالیوود ریپورتر شرح داد: … به هیچ وجه نمی خواستم از مخاطبان بخواهم باور نمایند که کسی غیر از مایکل جردن، مایکل جردن باشد. که رک و پوست کنده به نفع خودم بود، زیرا می دانستم که حضور او فیلم را نابود می نماید. شما مایکل جردن را در کلیپ های آرشیوی فیلم خواهید دید، اما همان طور که واقعاً بود و با نبوغ استادانه و اصیل خود. این یک انتخاب عمدی بود. فکر می کردم او آنقدر باشکوه است که کسی نمی تواند نقش او را بازی کند و همانطور که به او گفتم خودش هم برای بازی در این نقش زیادی پیر بود