نقش کیفیت خواب در کنترل دیابت - لحظه عکاسی

به گزارش لحظه عکاسی، دیابت یک بیماری متابولیکی شایع در ایران و دنیا است. سبک زندگی یکی از عواملی است که تاثیر زیادی در کنترل این بیماری دارد.

کیفیت خواب به عنوان یکی از شاخص های سبک زندگی، علاوه بر حفظ و نگهداری انرژی، نقش مهمی نیز در تنظیم هورمونی بدن دارد. بعلاوه اختلالات هورمونی می تواند کیفیت خواب و کیفیت زندگی افراد را کاهش دهد.

کیفیت خواب یکی از موضوعات مهم در بیماری دیابت است. به همین علت محمدصادق سرگلزائی و دانیال کوهستانی، پژوهشگران کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در یک مطالعه مروری کیفیت خواب افراد مبتلا به دیابت در ایران را مورد آنالیز قرار دادند.

در این مطالعه مقالات مرتبط با کیفیت خواب افراد ایرانی مبتلا به دیابت در پایگاه های داده مختلف آنالیز شد. جستجوی این مقالات در بازه زمانی ابتدای پایگاه تا 15 اردیبهشت 1399 انجام شد و پس از ارزیابی در نهایت 27 مقاله مرتبط با این موضوع مورد آنالیز نهاده شد.

بعضی از این مقالات در مورد شرایط کیفیت خواب بیماران مبتلا به دیابت بودند، بعضی مطالعه ها مداخلات کیفیت خواب این بیماران را ارزیابی کردند و تعدادی تاثیر کیفیت خواب بر شاخص های متابولیک را توصیف نموده بودند.

شرایط کیفیت خواب بیماران مبتلا به دیابت

حدود 85 درصد از مطالعات آنالیز شده، کیفیت خواب این بیماران را نامطلوب و میانه ارزیابی نموده اند. در این مطالعات معین شد افراد سالمند، نوجوانان و یا زنان باردار مبتلا به دیابت، کیفیت خواب پایین تری دارند.

بعلاوه در مطالعه ای معین شد که حدود 80 درصد بیماران مبتلا به دیابت نوع دو، کیفیت خواب پایین داشتند و در مطالعه ای دیگر کیفیت خواب 70 درصد از بیماران دیابت نوع یک پایین بود.

پژوهشگران این مطالعه مروری با توجه به نتایج این مقالات می گویند: به نظر می رسد یکی از عوامل موثر بر کیفیت خواب نوع دیابت است و مبتلایان به دیابت نوع دو کیفیت خواب پایین تری دارند.

مداخلات در کیفیت خواب بیماران مبتلا به دیابت

با توجه به نتایج مقالات آنالیز شده، معین شد که انواع طب مکمل مثل طب فشاری، ماساژ بازتابی کف پا و رایحه درمانی می توانند در کیفیت خواب این بیماران را افزایش دهند.

نتایج مقالات آنالیز شده نشان داد که استفاده از مواد غذایی مانند زعفران، افزایش فعالیت های بدنی مثل ورزش های هوازی می تواند مدت خواب None REM را افزایش دهد. بعلاوه معین شد روش های فکر آگاهی مبتنی بر کاهش استرس می تواند باعث بهبودکیفیت خواب بیماران مبتلا به دیابت گردد.

تاثیر کیفیت خواب بر شاخص های متابولیک

در آنالیز ها معین شد که کیفیت خواب بر اندازه شاخص های متابولیکی موثر است. نتایج مطالعات نشان داد که کیفیت خواب پایین می تواند، باعث افزایش اندازه کلسترول کل (TC) و قند خون ناشتا (FBS) گردد.

بعلاوه معین شد طول مدت خواب بر اندازه قند خون تاثیرگذار است. در افراد مبتلا به دیابت، خواب بیشتر از 9 ساعت و یا کمتر از پنج ساعت می تواند قند خون را افزایش دهد.

از نظر هورمونی؛ کاهش طول مدت خواب لپتین (عامل سیری) را کاهش و گرلین (محرک اشتها) را افزایش می دهد. آزاد شدن هورمون رشد و گرلین با بالا بردن سطح کورتیزول، باعث کاهش حساسیت به انسولین و اختلال تحمل گلوکر می گردد. افزایش سطح هورمون رشد ممکن است به وسیله ایجاد مقاومت به انسولین گذرا در سلول های عضلانی باعث افزایش قند خون و افزایش مقاومت به انسولین در سایر بافت ها گردد.

بعلاوه مطالعات حاکی از آن است که کیفیت خواب پایین باعث افزایش سطح هموگلوبین A 1 C می گردد. این شاخص می تواند میانه قند خون دو تا سه ماه گذشته را نشان دهد و بالا بودن آن نشانه دیابت یا پیش دیابت است.

نتایج حاصل از مرور مطالعات نشان داد که 15 درصد مقالات شرایط کیفیت خواب بیماران دیابتی را مطلوب، 35 درصد مقالات کیفیت خواب را نامطلوب و 50 درصد کیفیت خواب را میانه گزارش کردند.

به گفته پژوهشگران این مطالعه مروری؛ با توجه به سطح پایین کیفیت خواب بیماران دیابتی، گستردگی مفهوم خواب و تاثیر کیفیت آن، بر دیابت، آنالیز فاکتور های موثر بر کیفیت و کمیت خواب و انجام مداخلات موثر بر کیفیت خواب ضروری است.

منبع: بهداشت نیوز